Voor mensen met ME/cvs kan sporten ervoor zorgen dat ze de dagen erna aan een forse terugval in klachten krijgen. Je ziet dat nu ook bij chronische Post Covid. Jolien Hendrix schreef er in EOS een blog over. Wij vatten samen en jij kunt hier ook het volledige verhaal lezen .
De Wereldgezondheidsorganisatie beveelt fysieke activiteit aan voor een goede gezondheid. Als je fysiek actief bent, daalt je kans op ziekte, gaat je mentale gezondheid erop vooruit, en heeft een positief effect het ziekteverloop bij chronische ziekte. Maar helaas geldt dit niet voor iedereen. Mensen met postvirale ziekten als ME/cvs en chronische Post Covid moeten juist hun fysieke activiteit goed monitoren omdat dit hun gezondheid drastisch achteruit kan doen gaan.
Douchen voelt als marathon lopen
Inspanningsintolerantie of PEM (Post-exertionele malaise) beschrijft de verergering van symptomen na een inspanning. Deze inspanning kan fysiek zijn, zoals sporten, maar ook cognitief (rekensommen oplossen) of mentaal (conversatie in groep volgen). De inspanning hoeft niet groot te zijn. De kleinste inspanning kan een PEM uitlokken. Douchen kan voelen als het lopen van een marathon.
Wat PEM extra verraderlijk maakt, is dat de symptomen vaak pas 24 tot 72 uur na de inspanning verergeren. Daardoor kunnen patiënten, die zich net na de inspanning nog oké voelen, onbewust hun grenzen overschrijden. De duur van een PEM varieert ook sterk. Soms duurt het slechts enkele uren of dagen, maar in ernstigere gevallen kan het weken of zelfs maanden aanhouden. De intensiteit verschilt ook: van een lichte verergering van symptomen tot situaties waarin patiënten in volledige rust moeten herstellen. Zowel de duur als intensiteit van een PEM zijn moeilijk te voorspellen, maar hangen vaak wel samen met de intensiteit van de inspanning, de gezondheidstoestand van de patiënt op dat moment en de mogelijkheid om na de inspanning voldoende te rusten.
Waarom is het gevolg van sporten anders?
Als je sport gebeurt er van alles in ons lichaam om met de fysieke stresssituatie om te gaan. Zo kunnen onze spieren optimaal werken. Stoppen met sporten brengt het lichaam in rustfase om te herstellen. Deze cyclus van reactie en herstel wordt voornamelijk gereguleerd door het autonoom zenuwstelsel. En in die cyclus van reactie en herstel gaat het mis: het autonome zenuwstelsel en het herstelproces verloopt anders. Het lichaam van een postvirale patiënt blijft daarom langer in een staat van fysieke stress en krijgt daardoor niet de kans om goed te herstellen.
Verder werken de energiecentrales van de cel (de mitochondria) waarschijnlijk minder goed. Ze hebben in rust al te weinig energie om alledaagse activiteiten aan te kunnen, laat staan sporten.
Deze afwijkingen in de reactie-herstelcyclus en de energieproductie verklaren waarom zelfs een kleine inspanning, zoals douchen, voor hen kan aanvoelen als het lopen van een marathon.
Ken je eigen grenzen!
Daarom is het essentieel om activiteiten en rustmomenten zorgvuldig te plannen. Op die manier kunnen patiënten proberen een PEM te vermijden, of op zijn minst de duur en intensiteit ervan te beperken. Advies om ‘wat meer te bewegen’ werkt dus averechts. Maar bewegen blijft belangrijk, maar dan wel binnen de grenzen die het lichaam aangeeft. Dus is sporten niet voor iedereen gezond….
