Evelyne vertelt over de inzichten die ze opdeed bij de Vermoeidheidkliniek
Evelyne heeft lang als huisarts gewerkt en weet dat vermoeidheid bij diverse ziektebeelden kan horen. Een belangrijke oorzaak van langdurig ziekteverzuim is de energetische beperking door vermoeidheid. Als bedrijfsarts in opleiding wilde ze meer te weten komen over de diagnostiek en behandeling van energetische beperking, zodat ze mensen die vastlopen in hun werk en re-integratie beter kan begeleiden. Ze had al eens iemand gezien die naar Vermoeidheidkliniek was verwezen. Dat was dus een logische plek om meer te weten te komen.
In de stageweek liep Evelyne mee met verschillende behandelaars. Ze zegt over hen: “Allen zijn heel bevlogen, ervaren en waren bereid om mij – met toestemming van de patiënt – mee te laten kijken en alles uit te leggen. Het viel me op dat iedereen veel oog had voor de langdurige strijd en zoektocht die deze patiënten hebben doorlopen voordat ze bij de Vermoeidheidkliniek gekomen zijn. Het gaat bij deze patiënten veelal om een strijd in de zin van veel onbegrip en zich niet gehoord en begrepen voelen door artsen, omgeving en werk.”
Bespreken wat je als patiënt kunt verwachten
Het viel Evelyne op dat duidelijk wordt besproken wat men wel en niet kan verwachten van het traject bij de Vermoeidheidkliniek. Het gaat niet om genezen, maar om het aanpakken van klachten, die te accepteren en daar beter mee te leren omgaan. Tijdens de behandeling wordt gebruik gemaakt van de app Gezondheidsmeter Vermoeidheid. Hiermee worden onder andere het behalen van doelen en mate waarin klachten worden ervaren, bijgehouden.
Begeleid zelfmanagement
Evelyne vertelt verder: “Bij behandelaars viel me bijvoorbeeld de aandacht voor het bewegen binnen grenzen op. Er is aandacht voor energieverdeling over de dag en de week, het inzetten van hulpmiddelen en ook voor slaap. Zelfmanagement staat hierbij voorop. Ook de omgeving van de patiënt wordt bij de behandeling betrokken. Door regelmatige contactmomenten ontstaat er een band en mensen voelen zich vertrouwd. Daarnaast zag ik deze week hoe mensen zich gesteund voelen door de support en adviezen.”
Nerve Reset Therapie
“Een van de behandelingen is de Nerve Reset Therapie. Door het opwekken van lichte tremoren/ trillingen met spierspanning wordt activiteit in het parasympathische deel van het autonome zenuwstelsel gestimuleerd. Dit zorgt voor een vermindering van spanning en stress in het lichaam en levert positieve resultaten op in de afname van pijn, minder vermoeidheid en meer energie. Tijdens deze behandeling raken mensen zichtbaar ontspannen, hetgeen ook tot een emotionele ontlading kan leiden.”
Schrijnende situaties
Bij de behandelingen vielen Evelyne de vaak schrijnende situaties op die voorkomen bij mensen met ernstige vermoeidheidsklachten: “Indrukwekkend was een nog jonge man die door de ernst van zijn vermoeidheid niet in staat was om naar de kliniek te komen. Een stukje lopen van bank naar bed is al teveel voor hem. Zijn behandeling kon via Teams1 doorgang vinden. Zo kon hij op afstand worden geholpen bij een oefening op de bank met instructies door de psychosomatisch fysiotherapeut”.
Ervaringen met bedrijfsartsen
Evelyne constateerde tijdens deze stage dat bedrijfsartsen niet goed uit de bus komen wat betreft het omgaan met werknemers met chronische vermoeidheidsklachten: “Van verschillende patiënten heb ik deze week vernomen dat zij zich niet gehoord voelen door bedrijfsartsen, laat staan dat ze zich gesteund voelen. Omdat er vaak geen medisch oorzaak wordt gevonden, worden de klachten als psychisch afgedaan en dat doet geen recht aan hun jarenlange klachten en strijd. Ook het moeten re-integreren, waarbij mensen vaak over hun grenzen heen gaan met als gevolg een verdere achteruitgang, wordt regelmatig genoemd.
Wat er kan verbeteren
Evelyne zegt hierover verder: “Hier is dus nog winst te behalen als beroepsgroep. Wat ik in ieder geval meeneem is dat goed luisteren belangrijk is. Dat betekent aandacht hebben voor de belevingswereld en daarbij met name het dagverhaal (nog) beter uitvragen. Dit omdat de energetische beperking door vermoeidheid invloed heeft op alle domeinen van het leven waardoor er onvoldoende uit te halen is. Veelal zitten patiënten er op het spreekuur verzorgd bij en kunnen alles goed verwoorden, alsof ‘er niets aan de hand is’. Het blijkt echter dat zij zich al dagen op het consult (en dat geldt voor alle afspraken) voorbereiden door hun rust te nemen en na het consult enkele dagen (als het niet langer is) nodig hebben om bij te komen. Dit wordt niet altijd direct verteld door de patiënt. Het navragen is dus belangrijk.”
Een ander leerpunt was het verschil tussen de CBO2-richtlijn CVS uit 2013 en de Engelse NICE richtlijn3 uit 2021 waarin er geen plaats meer is voor de Graded Excercise Therapy (GET). De GET blijkt in de praktijk niet te werken en soms ook een averechts effect te hebben doordat patiënten hiermee over hun grenzen heen gaan, iets wat we inmiddels ook kennen van het postcovidsyndroom. Evelyne concludeert: “Al met al heb ik weer het een en ander geleerd deze week en ik ben onder de indruk van de inzet van de medewerkers met hart voor chronischvermoeidheidspatiënten: een lijdende groep mensen achter de voordeur.”
1 Microsoft Teams is een toepassing voor videobellen en -vergaderen. Dit middel kan worden ingezet om patiënten op afstand te begeleiden.
2 Het Centraal BegeleidingsOrgaan is opgericht als begeleidingsorgaan voor intercollegiale toetsing. Doelstelling bij de oprichting was de verbetering van de kwaliteit van zorg van medici en andere zorgprofessionals door middel van intercollegiale toetsing. Omdat er in die tijd nog geen algemeen aanvaarde normen waren waar men het beleid aan kon toetsen, startte het CBO in 1982 met landelijke richtlijnontwikkeling door middel van consensusteksten.
3 Meer informatie over de NICE richtlijn vind je op https://www.nice.org.uk/guidance/ng206
