Bij patiënten met ernstige ME/CVS kan een afname van de bloeddoorstroming in de hersenen worden uitgelokt in zittende positie. Aan patiënten die advies krijgen rust te nemen bij klachten van orthostatische intolerantie zou zitten alleen wellicht niet genoeg kunnen zijn om de klachten te laten afnemen, maar liggen wel.
In het internationale wetenschappelijke tijdschrift Healthcare verscheen op 11 oktober 2020 een artikel geschreven door prof Frans Visser en dr Linda van Campen (cardiologen) en prof Peter Rowe (kinderarts)1. Al eerder was van hen een artikel verschenen over de afname van de bloedstroom in de hersenen bij mensen met ME/CVS in een staande positie. Bij rechtop staan kunnen klachten ontstaan door de afgenomen bloeddoorstroming in de hersenen zoals een licht gevoel in het hoofd, (neiging tot) flauwvallen, vermoeidheid, hoofdpijn, misselijkheid en hartkloppingen. Met een medische term noemen we dit orthostatische intolerantie. Je kunt de snelheid van de bloedstroom naar de hersenen meten met een echo-doppler apparaat. We kennen de echodoppler wel uit de verloskunde waarbij naar het hart van een ongeboren baby kan worden geluisterd. In dit geval meet de echo doppler de snelheid van de bloedstroom in verschillende slagaderen in de hals. Door in verschillende houdingen (liggend, zittend of staand) te meten, is te bepalen of er verschil is in de bloeddoorstroming in verschillende houdingen. Dit is ook onderzoek dat Vermoeidheidkliniek bij haar patienten kan doen.
Uit eerder onderzoek was al naar voren gekomen dat 86% van de patiënten met ME/CVS in het dagelijks leven klachten van orthostatische intolerantie ervaart en bij 90% van de patiënten met ME/CVS is een abnormale afname van de bloeddoorstroming meetbaar op een kanteltafel. Met behulp van een kanteltafel kan iemand van liggende positie naar staand worden gebracht. Zo’n kanteltafel kan voor patiënten met ernstige ME/CVS te belastend zijn en teveel klachten uitlokken. Daarom wilden de onderzoekers weten of de afname in bloeddoorstroming ook in zittende positie kon worden gemeten. Tussen 2011 en 2018 werden ruim 800 patiënten onderzocht. Van deze groep bleken 100 patiënten een ernstige vorm van ME/CVS te hebben en waren bereid en geschikt om deel te nemen.
De meting van de doorbloeding werd eerst in zittende positie gedaan en daarna liggend. Dezelfde metingen werden ook gedaan bij 15 gezonde mensen ter controle. Er was geen verschil in bloedstroomsnelheid bij liggen tussen gezonde controles en ME/CVS patiënten. Bij zitten echter was er een duidelijk verschil meetbaar. Terwijl er bij gezonde controles in zittende houding maar een heel kleine afname in doorbloeddingsnelheid was, 0.4%, was de bloeddoorstroming bij ME/CVS patiënten met 24,5% afgenomen. Dit is het eerste onderzoek dat laat zien dat bij patiënten met ernstige ME/CVS een afname van de bloeddoorstroming in de hersenen kan worden uitgelokt in zittende positie. Aan patiënten die advies krijgen rust te nemen bij klachten van orthostatische intolerantie zou zitten alleen wellicht niet genoeg kunnen zijn om de klachten te laten afnemen, maar liggen wel.
1.Reductions in Cerebral Blood Flow Can Be Provoked by Sitting in Severe Myalgic Encephalomyelitis/Chronic Fatigue Syndrome Patients. C (Linda) MC van Campen, Peter C. Rowe en Frans C. Visser Healthcare 2020, 8(4), 394